Solar panel seçimi birçok detayın değerlendirilerek karar verilmesi gereken bir konu olmasına rağmen , çok basite indirgendiğini maalesef görmekteyiz. Çok uzun garantilerin verildiği bu üreteçleri seçerken nelere dikkat edilmesi gerektiğinden bahsetmek istiyorum. Datasheet ( ürün bilgisi özeti) okuyabilmek , doğru karşılaştırma yapabilmenize olanak sağlayacaktır.Solar panel seçiminde aşağıdaki detaylar yararlı olacaktır.
solar panel standart ve lineer garanti grafiğiİlk olarak performans garanti bölümünden bahsetmek istiyorum, bu bölüm panelin kalitesini gösteren bir bölüm olarak ta değerlendirilebilir. Yıllar sonrasında dahi çıkış gücünün hangi düzeyde olacağını belirtir ve garanti eder.Şu nokta çoğu zaman dikkatlerden kaçar veya dikkate alınmak istemez; PV paneller devreye alındığından kısa bir süre sonra %2-%3 kayıp ile üretim ömrüne başlar. Yani %100 den başlayıp %99 % 98 şeklinde azalmaz. fotovoltaik paneller yapıları gereği her yıl %0.7-0.8 oranında çıkış gücü kayıpları yaşadığını biliyoruz. Bu durumda bu eğriye çok dikkatli bakmalıyız.
Odak noktamız üretim % de kaçtan başlıyor ve 25 yıl sonunda % kaç seviyelerine iniyor. Ne kadar yukarıdan başlar ve 25 yıl sonunda ne kadar yukarı seviyelerde olursa sizin avantajınıza olan bir durum olur. Ayrıca Fizibilite yaparken ikinci yıl %99 sonraki yıl %98 şeklinde hesaplama yanıltıcı olacaktır.
Bir diğer önemli husus ; hücre tipi
Artık datasheetler de sadece mono kristal , poli kristal veya ince film panel ibareleri yeterli olmayacak. Poli kristal, mono kristal, ince film solar paneller kendi içerisinde çeşitlere ayrılıyor ve bu çeşitlerin herbirinin kendine özgü karakteristikleri var. Bu konuda daha önce yazdığım yazımı bu linkten okuyabilirsiniz : https://www.keremcilli.com/solar-hucrelerde-verim-n-tipi-fotovoltaik-hucreler-yayginlasiyor/
Bypass diyod kaç adet olmalı ?
Standart 60 hücreli bir panelde genelde 3 adet bypass diyod bulunmaktadır . amacı herhangi bir gölgelenmede, kendisine bağlantılı olmayan diğer bölümlerin gölgeden etkilenmeden çalışabilmesini sağlamaktır. bypass diyod sayısının fazla olması gölge durumdaki kayıpların daha az olması demektir. 4 bypass diyod 6 bypass diyod ile tasarlanmış ürünleri de bulmanız mümkündür.
Temperature coefficient (Pmax) panel sıcaklık katsayısı değeri
Fotovoltaik panel aldığınızda bakmanız gereken bir başka önemli nokta ise sıcaklık katsayı değeridir. Genelde “ -0,40%/°C” , “-0,280%/°C” biçiminde yazılan değerdir. Bu değerler sıfıra ne kadar yakın olursa sıcaklıktan dolayı oluşan kayıplarınız o kadar az olur. Özetle şunu söyleyeyim ; hava sıcaklığı ile panel sıcaklığı aynı değildir, örneğin 30°Chava sıcaklığı olan bir yerde hücrede oluşan sıcaklık 50-55°C olması bile muhtemeldir. ( kurulum şartlarına göre değişebilir, rakamlar bu farkı anlatmak için verilmiştir)
Busbar nedir ?
Bu konuyu başka bir yazımda ayrıca ele alacağım , kısaca belirteyim , busbar panel üzerinde oluşan enerjinin iletildiği hatlardır. Hatların sayısının fazla olması veya hiç olmaması(back/rear contact cells) daha verimli panel anlamına gelir. Şuan busbar olmayan veya 3 , 4 , 5 ,6 hatta 12 Busbar solar paneller kolaylıkla bulunabilir.
Güç toleransına dikkat etmek gerekir
Solar panellerin etiketlerinde dikkat etmemiz gereken bir diğer nokta güç toleransı satırıdır. Sıfır ile + yönlü ürünler tercih edilmelidir. (örneğin 0~ +%5 ) Genelde çok dikkat edilmeyen bu detay dizi inverter kullanırken üretim kaybımızın artmasına neden olabilir. Üzerinde ±%3-%5 gibi rakamların olması demek , solar panelin etiket değerinden aşağı doğru inebileceği ihtimalini de ortaya çıkarır.Zaten güneş panelleri yıllar geçtikçe yapısı gereği üretim değerleri aşağı düşecektir. Bu yüzden negatif tolerans değeri olabilecek solar panel tercih edilmemesi önemlidir.
PID efekt konusu çok önemli
Özellikle bugüne kadar ülkemizde kurulan panellerin birçoğunda bu özellik olmayabilir. PID çeşitli nedenlerden ortaya çıkabilir; örneğin kalitesiz hücre kullanımı , yüksek voltaj seviyelerinde yapılan tasarımlar ,hava şartları vb.. Bu efekt solar hücrelerin ömürlerini azaltan, daha fazla üretim yapabilecekken onları yaşlandıran ve daha verimsiz çalışmasına neden olan bir durumdur. İşin kötü tarafı gözle görülebilen bir hata değildir. Siz güneş enerji santralinizin sağlıklı olduğunu düşünürken belki de güneş panelleriniz verimsiz çalışma yoluna girmiş olabilir. PID free ürünleri tercih etmek , trafolu inverter tercihi veya N tipi hücreli solar panel çözüm olabilir. PID konusunda sahanızın röntgenini her yıl çektirmenizi tavsiye ederim.
Bunların dışında ;solar panellerin boyutları, teknik çizimleri, kutularında kaç adet oldukları, bir palette kaç adet oldukları sıcaklığa göre değişkenlik gösteren akım gerilim eğrileri ,yangın sınıfları, konnektör markası ve uzunluğu vb.. birçok detay da yer almaktadır.
Teknik incelemenin yanı sıra ; ürün tedarikçi firma , garanti koşulları , satış sözleşmeleri , ilerleyen yıllarda muhatap bulma konusu ayrıca dikkat edilmesi gereken hayati öneme sahip konulardır.
Son olarak önemli bir detay ; paneliniz belki de garanti edilenden düşük üretim yapıyor fakat siz bunu bilmiyorsunuz ? Bakım konusu laf olsun diye değil , gerçekten üzerinde durulması gereken bir konudur. Bu konudaki düşüncelerimi bu linkten okuyabilirsiniz : https://www.keremcilli.com/solar-sahaniz-sizi-ozluyor/
güncelleme 22.05.2022
makaleyi kaleme alalı uzun zaman geçmiş. Solar Panel Seçimi (datasheet detayları) konusunda hızlı ve güncel birkaç bilgi vereyim;
- Güneş paneli verimleri %22 seviyelerine geldi ( 3-4 yıl önce %17 serviyelerindeydi)
- Yarım kesim (half-cut) hücreler artık standart olarak karşımıza çıkıyor
- Güneş panellerinin fiziki şekilleri değişti ve büyüdü ( 2metrekare ve 2,5 metrekare)
- Bir çok marka PID free ürün satıyor. Ancak test ettirmek önemli TSE güven veriyor
- Busbar konusunda 9-10-12-15 gibi multibusbar solar paneller var artık
- Junction box ( toplama kutusu) bütün diyotları tek bir kutuda toplamıyor her bypass diyod için ayrı ayrı toplama kutuları var artık
- Verilen garantiler arttı ve yıllık degredasyon oranı azaldı. Yani 25 yıl sonra %80 çıkış yerine 25 yıl sonunda %85 – %90 çıkış verebilmek mümkün hale geliyor
- Bazı firmalar performans garantisi grafiğini 25 yıl olarak değil 30 yıl olarak datasheet te göstermeye başladı.
