Elektrik piyasasında lisanssız elektrik üretim yönetmeliğinin 11 Ağustos 2022’de değişmesi ile birlikte “kendi ihtiyacınız için elektrik üretin” mesajının altı net bir şekilde çizilmiş oldu. Güneşten elektrik üreteyim satayım,pasif gelir yöntemi olsun mantığı zaten en başından beri istenmeyen bir durumdu.( ilk dönem hariç) basitçe detaylandıracağım. güneşten elektrik üret ama satmak yok durumu bazıları için ciddi sıkıntıları beraberinde getirecek. Sürecin geriye doğru işletilecek olması herkesin ortak itiraz noktası olmuş durumda. Bu durum sadece bu yönetmelik ve kapsamı için değil, gelecekteki yaklaşım hakkında güvensizliği de beraberinde getirecektir.
Güneşten elektrik üret ama öztüketim için
Bu konu en başta enerji üretiminde güneş enerjisinin de belirli bir payı olması istendiği için cazip teşvikler verildi. Hiç tüketim olmasa bile %99,9 unu satabiliyordunuz ve 0,133 Dolar/kWh olarak her bir kWh için ödeme alınıyordu. Böylece güzel bir finansman bulduğunuzda kendi kendini ödeyen bir santral sahibi oluyordunuz. Bu teşviğin tekrar gelmeyeceği bilindiğinden ikinci el santral pazarı bir ara çok hareketliydi.
Burada tartışmalı bir diğer konu ; dağıtım bedelleri bu santrallerde üretilen her kWh için 5-6 kuruş civarında iken, birden 27-28 kuruş seviyelerine çıkartıldı. Hesapları şaşırtan bu gelişmenin bir çok yatırımcıyı üzdüğünü söyleyebiliriz. Bu fiyat artışının iptali için davalar açıldığını da okumuştum.
Bu başlangıç modeli yanılttı
Güneş enerjisine direkt olarak arazi kurulumları ile başlanması ve enerji fazlasının dolar ile satışı algısı akıllarda yer ettiği için her dönem böyle olacağı düşünüldü. Halbuki EPDK’nın yayınladığı yönetmeliklerde hatta duyurularda “kendi ihtiyacınızı karşılayacak kadar” sistem kurmanın mantıklı olduğunu belirtti.Yada TKDK hibe destek programını 88 sayfalık bilgilendirme rehberinde dahi yazıldı bu durum. Ama maalesef görmek istemedik.
Öte yandan tesisinize güç artışı yapmaya ve ihtiyacınızdan kat kat büyük sistem kurmanıza da kimse ses etmedi. Detaylandıracağım birazdan
Araziye kuruluma tekrar izin verildi diyorlar?
11 Ağustos 2022’deki yönetmelik değişikliğinden önce 5.1.h maddesi ile arazi kurulumlarının (satış amaçlı) önü tekrar açıldı zanneden ve insanları bu yönde bilerek veya bilmeyerek yönlediren kişilerde ortaya yeniden çıktı. “Hadi kuralım pasif gelir elde edelim.”diye yatırımcı bulmaya çalışıldı ve halen bir çok kişi teyit için bize ulaşıyor soruyor; “tekrar araziye kurulumun önü açıldı mı?” diye.
5.1.h maddesi ile arazi kurulumu mümkün hale getirildi ama odak nokta yine ; güneşten elektrik üret ama ihtayıcınızı karşılamaya yönelik tasarla olmalı. Örneğin bir fabrikanız var çok fazla tüketiminiz var ama çatı alanınız yetersiz. Araziye güneş enerjisi yatırımı yaparak orada ürettiğiniz enerji ile fabrikadaki tüketiminizi mahsuplaştırabilirsiniz.
Enerjiye ihtiyaç varken neden böyle bir durum oldu?
Burada ihtiyacı olmadığı halde fazla kurulum yapıp enerji satışının önüne geçilmek istendi. İşin bence öngürülmesi gereken ama maalesef görülemeyen noktası da burası.
Yasal olarak güç artışı mümkün , tüketilen kWh ile bağlantısı olmayan sadece sözleşme gücü baz alınarak bir yönetmelik tabiki bu şekilde kullanılacaktır.Bu kurulumları yapanlar yasal çerçeve içerisinde yapmıştır. Gayri resmi bir durum yoktur.
Geriye dönük uygulamayı da gördük
Yönetmelikte herkesin birleştiği nokta ; geriye dönük işleyecek olan yönetmelik. Bu özelliği ile herkesin hafızasında yer edecek! Tam olarak şöyle diyor : “12/5/2019 tarihinden sonra yapılan başvurular neticesinde bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu almaya hak kazanan kişilerin, ihtiyacının üzerinde satışa konu edilebilecek üretim miktarı, ilişkili tüketim tesisinin toplam elektrik enerjisi tüketimini geçemez. Bu miktarın üzerinde sisteme verilen enerji YEKDEM’e bedelsiz katkı olarak dikkate alınır. Bu fıkra hükmü, kurulu gücü 50 kW ve altındaki mesken abone grubundaki tüketim tesisleri ile ilişkilendirilen üretim tesisleri için uygulanmaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurul tarafından belirlenir.”
Bazı ges ler yıllardır kısık üretime ayarlanmış
Bu yönetmelik çıktığında bazı gazetelerde ;”enerji fazlası vatandaşa bedava verilecek” “haksız kazanç vatandaşa ücretsiz elektrik olacak” vb.. başlıklar ve yazılarla karşılaştık. Bu başlıkları atanlara bir detay vereyim;
Dolar ile satış yapan 1 MW üst sınırı olan santrallerde eğer 1 MW tan fazla üretim olursa o ayki tüm ödeme iptal ediliyor. Sırf bu sebepten bir çok santral izin almasına ragmen, aşım olmaması için var olan üretim potansiyellerini kısmaktadır. ( güneş paneli daha fazla bağlandığı için çıkış gücü 1MW üstüne çıkabiliyor)
Halbuki enerji fazlasının ücretsiz alınması projesi burada çok kolayca uygulanabilirdi(halen uygulanabilir) ve yatırımcı bu fazlalık kısmını ücretsiz vermeye de oldukça sıcak bakacaktır. Çünkü gücü kısmadığında toplam üretiminde de artış olacak.
Enerji ihtiyacının tartışmasız en önemli konuların başında olduğu bu dönemde potansiyel neden kullanılmıyor??
Güneş enerjisi Arazi kurulumu tekrar olur mu?
Akıllarda yer eden, sadece satıp para kazanma odaklı güneş enerjisi arazi kurulumlarının tekrar olması bence çok mümkün değildir.
EPDK’nın yönetmelik değişikliğine neden itiraz ediliyor?
Güneş enerjisi yatırımı yapmak için temel çıkış noktası “sözleşme gücü”ydü. Ve güç artışı yapmak oldukça kolaydı. Halen kolay.. Yasaların verdiği haklar çerçevesinde tüketimleri olmasa bile güç artışı yapıp ihtiyaçtan çok fazla elektrik üretip satmak yasaldı ve yatırımcılarda bunu yaptı.
11 Ağustos 2022 yönetmeliğinden sonra ise “tüketim” değerinizi dikkate alınacak. Bu durumda tüketimi çok az olup elektrik üretip satarak bir model şeklinde ges kurunlar için kötü haber.. Ama bu kurulumlar yasal çerçevede yapıldı tekrar belirtelim.
Burada EPDK biz hata yaptık,öngöremedik.. adına ne derseniz diyelim durumu kabullenip ve bir çizgi çekip bugünden sonra “tüketim” odaklı yapıya geçiyoruz demedi.. geçmişten bu güne kapsam içerisine alması birçoğumuza göre doğru bir yaklaşım değil..
Yönetmelikte iyi birşeyler yok mu ?
Kesinlikle var. Mahsuplaşma eskiden sadece aynı dağıtım bölgesi içerisinde bir arazide kurulu ges ile yapılabiliyorken artık Türkiye’nin herhangi bir yerinde ges kurarak fabrikanızın tüketimi ile mahsuplaştırabileceksiniz.
Örneğin Gebze OSB’de bir işletmeniz var ve çatı alanına kurulacak ges tüketimi karşılamıyor. Bu durumda Van’da bir ges kurup, fabrikanızın tüketimi ile mahsuplaştırabileceksiniz.
Uygulama esasları henüz yayınlanmadı ama yukarıda yazdığım konunun yönetmelik içerisine girmesi çok kıymetli.
Bu konuda sevgili Murat Güven ile yaptığımız videoyu izlemenizi öneririm
Kısaca özetleyelim şimdi ne olacak?
Artık tüketim kWh değerin baz alınarak güneş enerjisi kurmalısın. Mahsuplaşma yapabilirsin hatta tüketimin kadar satabilirsin. Sonrası YEKDEM’e bedelsiz katkı olacak herhangi bir ödeme alamayacaksın diyor özetle.
Yapılan yönetmelik değişikliği, eklenen düzeltilen ve kaldırılan kısımlar ayrıca boyalı olarak hazırlanmış faydalı döküman için www.yesilekonomi.com a teşekkür ederim. Yönetmeliği buradan inceleyebilirsiniz ve indirebilirsiniz.
Faydalı linkler
Ekteki dosyalarda Solar3GW’ın hazırlamış olduğu örneklerle konu daha netleşecektir.
Gazete haberleri
https://www.haberturk.com/yazarlar/fatih-altayli-1001/3515617-ilk-kez
https://www.turkiyegazetesi.com.tr/gundem/901917.aspx
https://www.dunya.com/gundem/lisanssiz-elektrikte-amac-ticaret-degil-oz-tuketim-haberi-666137
https://www.tgrthaber.com.tr/ekonomi/ucretsiz-elektrikle-fiyatlar-dusecek-2842144
fazlasıyla faydalı , anlaşılır ve başarılı bir çalışma olmuş özveriniz için tebrikler ve teşekkürler
Merhaba Emre Bey, faydalı olmasına sevindim, selamlar
Merhaba,
Yeni yapılan yönetmelik de; ‘Kurulu gücü 50 kW ve altındaki mesken abone grubundaki tüketim tesisleri ile ilişkilendirilen üretim tesisleri için uygulanmaz’.
Peki mesken ve kurulu güç aynı yerde mi olması gerekiyor? farklı dağıtım bölgesinde olsa da oluyor mu? OSB deki fabrikalara verilen kolaylık mesken için geçerli midir ?
Örneğin; mesken bir yerde, ama çatı elverişli değil, 50 kW ve altında ki kurulu gücü başka yerde yapmak geçerli midir?.
Çok teşekkürler, saygılar.
Serdar Koldaş
Merhaba Serdar Bey, meskende farklı yerde mahsuplaşma diye yorumlanabilir mi bilmiyorum. epdk ya sormakta fayda var
Merhaba kerem bey 50 kW üstü tesislerde tüketim kadar satış da baz alınacak tüketim miktarını üretimin olmadığı yani gece olması gibi durumlarda tüketilen miktarda dahil ediliyormu ?
Merhaba Ahmet Bey, güneş enerji sistemleri aylık olarak mahsuplaşma yaptıkları için gece gündüz üretimin veya tüketimin bir önemi yok. Bir ay içinde kWh olarak ne vermişsiniz ne almışsınız değerlerine bakılıyor
Merhaba Kerem Bey!
EPDK verilerine göre; mevcut elektrik üretiminin %32’si doğalgaz ile üretiliyor.
Şu ünlü sözü; “Bırakınız üretsinler, bırakınız devlete satsınlar!” şeklinde değiştirsek devletin zararı ne olur? Bir de şu utopya gerçekleşse: “Paneller, Inverterlar, vidasına kadar tüm GES sistemi köylerde her çatıya %50 sübvanse ile kurulsa: hem devlet, hem köylü, hem üretici sanayici, hem de sistemi kuran usta ve işçiler kazanmaz mı?” Yuvarlak hesap Türkiye köylerinde 3.400.000 hane var.