Enerji depolama konusu gün geçtikçe çok daha fazla popüler olmaya başlıyor. Güneş Enerjisi Santral tasarımlarında enerji depolama kritik bir öneme sahip olacak. Bu noktada hangi tip bataryalar kullanılacağı gelişen teknoloji ve ucuzlayan fiyatlarla beraber kafa karışıklığına neden olabilir. Öncelikle evlerde kullanılabilecek batarya çeşitleri hakkında bilgi vermeye çalışacağım. Özellikle kurşun karbon bataryalara ayrı bir başlık açmak istediğim için makalemin adını “Kurşun karbon Batarya Nedir ?” olarak belirledim.(bu bataryalar aynı zamanda endüstriyel ölçekte de kullanılıyor)
Evlerde kullanılan Solar enerji depolama sistemlerinde başta kurşun asit temelli aküler olmak üzere ,yeni yeni ve hızlı bir biçimde gelişen lityum bataryalar kullanılmaktadır. AGM ve JEL olarak adlandırılan akü çeşitleri kurşun asit temelli ve bakım gerektirmeyen ürünler olması sebebi ile çokça tercih edilen ürünlerdir. Ancak verdiğiniz fiyatın karşılığında aldığınız enerji (kwh) tüm ömrü boyunca hesaplandığında, oldukça pahalı olan yatırımlar olduklarını söylemek mümkündür. Lityum bataryaların fiyatları ise yıllar içerisinde hızlı bir biçimde aşağıya doğru inmektedir. Bloomberg öngörüsüne göre 2026 yılında 100$/kwh mertebelerinde olacak. Lityum batarya kurşun asit akülere göre çok daha uzun ömürlü ürünler olmasına karşın, ilk yatırım maliyetleri yüzünden halen hak ettiği değeri görememektedir.
Gelelim Kurşun Karbon Batarya teknolojisine
Kurşun karbon yapısında üretilen bataryalar oldukça iddialı bir şekilde hayatımıza girebilir, zira bu bataryalar için lityum gücünde ancak fiyat olarak çok uygun oldukları görülmektedir. Standart kurşun asit bataryalar zaman içerisinde oluşabilecek en önemli problemlerden biri akü içerisindeki elektrolitin sülfatlanması (sulfatization) dır. Bu akünün kapasitesini ve verimini doğrudan etkilemektedir. Kurşun karbon bataryalarda ise bu etki en aza indirilerek(akünün negatif elektroduna aktif karbon ile eklenerek) daha uzun ömürlü bir yapıda olduğunu iddaa etmektedir. ( henüz test etme fırsatım olmadı ) Kurşun karbon bataryalar için ; kapasitif kurşun asit akü de denilmektedir.
Batarya çeşitleri ile karşılaştırarak anlatmak isterim ;
Kurşun asit akülere göre daha dayanıklı ve şarj deşarj (cycle) adedi daha fazladır.
Hızlı şarj ve hızlı deşarj olmaya müsait bir yapıdadır. Örneğin lityum bataryalar da hızlı şarj olur ama çok hızlı deşarj etmeniz pek hoşuna gitmez.
Lityum bataryalar özellikle BMS adı verilen batarya yönetim sistemlerine ihtiyaç duyar ( fazla veya düşük şarj a karşı bir önlem olarak ) Karbon bataryalar ise buna ihtiyaç duymaz
Fiyat olarak bakıldığında(lityum vs carbon) aynı fiyata iki kat kwh kapasite alımı mümkündür.
Makalemizin yazılma nedeni olan ongrid , off-grid, hibrit solar enerji sistemlerinde kullanıma uygundur.
Soğutma sistemlerine ihtiyaç duymazlar
Grafikte solar akülü sistemlerde referans kullanım şekli olarak kabul edilen %50 noktasında bakılacak olursa , kurşun karbon bataryalar , lütyum bataryalardan 200 kez daha fazla şarj deşarja olanak sağladığı görünmektedir. Akü DOD değerini % olarak az tutarsanız yani aküyü %20 kullanıp sonra tekrar şarj ederseniz cycle adedi artacaktır. Tam tersi olarak %90 kullanıp sonra şarj edeyim şeklindeki bir hesaplama cycle adedini azaltacaktır. ( yabancı terimleri makale sonunda açıklamaya çalıştım ,bakıp bu bölüme tekrar dönebilirsiniz)
Ben herşeyi anladım da fiyat ne kadar ? 🙂
Solar enerji konusunda ilk sorulan soruyu biraz geç cevapladığım için üzgünüm , internette ve birkaç firmaya yaptığım telefon görüşmelerinde maalesef bu ürünü satan bir yer bulamadım ( varsa bilgi vermesini rica ederim ), yurtdışı sayfalarında gezindiğimizde 100Ah 12V değerlerinde kurşun karbon akü yaklaşık 200-220€uro seviyelerinde satın alınabildiği görünüyor.
Temel bilgilere geri dönmekte fayda var
Anlatımlarımızda kullandığımız DOD , SOC ,Cycle, Batarya kapasitesi, Voltajlardaki değişimleri tek bir grafikte göstermek mümkündür. Güneş Enerjisi ile ilgili sürekli karşımıza çıkacak olan bu terimleri kafamızda canlandırmak oldukça önemlidir.
DOD : bataryamızı % kaç oranında boşalttığımızı gösteren değerdir. ( hesaplama yapılırken genel olarak %50 sine kadar boşaltma referans olarak alınır ve bu değere göre hesap yapılır.
SOC : Toplam batarya kapasitesinin kalan kısmındır.Kullanılabilir batarya kapasitesi ve DOD nin tersidir diyebiliriz.
Cycle : akünün ortalama kaç kez şarj deşarj olabileceğini gösteren değerdir. Kullanım şekline ortam şartlarına göre değişkenlik gösterebilmektedir.
Sonuç olarak özetlersek ;
Kurşun karbon bataryalar, solar enerji sistemleri için lityum bataryaların meydanı boş bulmasına izin vermeyecek gibi görünüyor. Özellikle fiyat performans olarak ürün arayışında olanlar için ( çok büyük çoğunluğumuz) güzel bir alternatif olabilir. Köklerinden geldiği kurşun asit akülerin negatif yanlarını toparlayıp günümüz şartlarına adapte etmiş gibi görünüyor. Umarım kısa süre içerisinde test etme fırsatım olur ve sonuçları sizlerle paylaşırım.
Kaleminize saglik. Önümüzdeki günlerde bunlari herkes konuşuyor olacak.
bu jel aküyü şarj voltajı sağlıklı ne olmalı? ben 13.8 de ayarladım. bazen 13.6-7 filan yapıyorum. bir kaç gün 14.00 denedim akşamları daha iyi perfonmas veriyor. acaba 14.00 volttan aşağısı iyi olmuyor mu? 14 aşındırı mı?
bir de 13.9-14.00 da inverterin fanı çok çalışıyor mecbur 13.7 -13.8 de ayarlıyorum.. doğru yanlış nerde
solar enerjici arkadaşlara selam..
Merhaba Mustafa bey,kullandığınız jel akü veya agm aküye göre üst voltaj limitleri değişebilir ancak temel olarak şunu söyleyebilirim, jel ve agm aküler şarj konusunda oldukça hassastır ve üst limitini geçmek akünüzü yıpratabilir.Bence genel olarak söylüyorum 14 Voltu geçmeyin ancak dediğim gibi eğer illaki yüksek voltaj ile şarj etmek istiyorum derseniz eğer, ürün teknik özelliklerine bakılmalıdır
takip edilmesi gereken bir site!
Merhaba Kerem bey, sitenizden ve yaptığınız araştırma ve bilgilendirmelerden son derece yararlanmış bulunmaktayım.
26 Kasım 2018’deki bu makalenizde henüz netleşmeyen kurşun karbon ya da karbon/nano karbon teknolojisi hakkında yeni bilgileriniz nelerdir?
Günlük DC 12V 40-45Ah ihtiyacım için 12V 100Ah akü alacağım. Aşağıdaki ilk sıradaki akünün sizin makalenizdeki gibi çevrim sayısının fazla olduğu yazıyor fakat Çin malı. Lexron G.Köre malı ve derin döngü özellikli olsa da karbon olayından bahsedilmiyor. En pahalısı Lityum olan fakat muadilleri 3 kata kadar pahalı olunca Çinlilerin bu işte bir parmağı olabileceği şüphesi akla geliyor. Bu akü gerçekse diğer lityum demir fosfat akülerin piyasada olması çok abes kalıyor!?
Siz ne önerirsiniz? Zamanınız varsa engin tecrübenizden yararlanmak isterim, bu konudaki yorumunuz nedir?
1.ORBUS 12 V 100 AH NANO CARBON GEL AKÜ – 989 TL https://www.toptansolardepo.com/urun/12volt-100amper-karbon-jel-aku
2.LEXRON 12 V 100 AH GEL AKÜ – 1.095 TL https://www.toptansolardepo.com/urun/lexron-12-v-100-ah-gel-aku
3.Orbus 12 Volt 60 Amper Lityum İyon Akü – 1475 TL https://www.enerjimar.com/p-21169-Orbus-12-Volt-60-Amper%C2%A0Lityum-Iyon-Aku.html
İşlerinizde kolaylıklar ve başarılarınızın devamını dilerim.
Merhaba Recep Bey ,
lityum bataryalar şuan fiyat olarak pahalı ama en uzun süre gidebilecek batarya olarak görünüyor.. karbon bataryalar bence şuan jel ile lityum arasında kendisine yer bulur.. herhangi bir marka model önermem doğru değil , piyasada farklı segmentlerde birçok 100Ah akü bulunuyor saygılarımla
Cevap için teşekkürler Kerem bey,
Yukarıda bahsettiğim aküleri başka bir dağıtıcıya sorunca şu cevabı aldım. Karbon destekli jel/gel aküler daha çok tam şarj durumunda beklemedeki ups’lere yönelik olduğunu söyledi. Çin üretimi olan yukarıdaki lityum akü hakkında bilgi ve tecrübeye ulaşamadım. Benzerlerinin üçte bir fiyatında olması içimde şüphe uyandırdı. Kapasitelerinin yüzde 10-20 arası (önerilen 1/10) akımla şarj olabilen kurşun asitli akülere nazaran lityum akülerin daha hızlı, en azında güneşlenme süresince yeterli panel gücü varsa tamamen şarj olabileceklerinden (şarj akımına bakmak lazım!) tercihim lityum akü yönünde olurdu. Şimdilik derin deşarj jel akü tercih edeceğim. Halbuki kurşun temelli bir aküyü 1/10 akımla gün içinde tamamen şarj etmek bir yana yüzde ellisini bile şarj etmek mümkün değildir. Diyelim 30A enerji (12×30=360W güç) ihtiyacınız var onun üç katı gibi bir akü ile sistemi kurmak gerektiği kanaatine vardım. Çünkü ortalama 5 saatlik şarj sonunda akü kapasitesinin yüzde otuzu sağlıklı şekilde şarj olabilir diye düşünüyorum.
Umarım elektrikli arabalar içinde dar boğaz teşkil eden mevcut ar-ge’lerden daha ucuz yeni bir akü tasarımı çıkar da güneş enerji sistemlerinin de önü iyice açılır.
Kerem bey, sizi takip etmeye devam ediyor olacağım. Çalışmalarınızda başarılarınızın devamını dilerim.